นิทรรศการ “Behind the Curtain” โดยกลุ่มศิลปินหญิงอุยกูร์รุ่นใหม่จากคาซัคสถานนามว่า Sultan Kizlar กลายเป็นหนึ่งในเสียงหายากที่กล้าพูดถึงการปราบปรามชาวอุยกูร์ในจีน ทว่านิทรรศการนี้กลับไม่เคยเปิดอย่างเป็นทางการในอัลมาตีเมื่อเดือนมกราคม 2025 เหตุผลไม่เปิดเผย แต่เชื่อว่าเกี่ยวกับจุดยืนทางการเมืองที่แหลมคมของศิลปิน
กลุ่ม Sultan Kizlar ใช้นามแฝงแทนชื่อจริง และตั้งชื่อตามเพลงของ Abdurreikhim Heyit นักดนตรีชาวอุยกูร์ที่หายตัวไปในจีน เพื่อรำลึกถึงความสูญเสียจากการปราบปรามทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์
แม้จะมีประชากรอุยกูร์ในคาซัคสถานราว 270,000 คน แต่สังคมโดยรวมกลับเงียบเฉยต่อชะตากรรมของชาวอุยกูร์ในจีน สาเหตุหนึ่งมาจากบริบทการเมืองในเอเชียกลางที่ไม่เปิดกว้างต่อเสรีภาพการแสดงออก ตัวอย่างชัดคือการพบกันระหว่างประธานาธิบดีคาซัคฯ กับผู้ว่าการเขตซินเจียงในปี 2023 ที่ไม่มีการพูดถึงสิทธิมนุษยชนหรือชาวอุยกูร์แม้แต่น้อย
ยังมีความเข้าใจผิดในคาซัคสถานว่าชาวอุยกูร์ล้วนเป็นผู้อพยพจากจีน ทั้งที่ในอดีต พื้นที่บางส่วนเคยเป็นของซินเจียงมาก่อนรัสเซียจะเข้ายึดครองในศตวรรษที่ 19
ในบริบทที่ความเงียบคือความปลอดภัย “Behind the Curtain” จึงไม่ใช่แค่นิทรรศการศิลปะ แต่คือการต่อต้านเชิงสัญลักษณ์จากผู้หญิงกลุ่มเล็กๆ ที่กล้ายืนยันว่าเรื่องราวของอุยกูร์ไม่ควรถูกกลืนหายไปภายใต้ม่านแห่งความเงียบ
อ้างอิง: GlobalVoice